Leerstof

Sociale- en emotionele ontwikkeling

Wij willen onze kinderen de nodige ‘sociale’ bagage meegeven, als een goede basis voor deelname aan de maatschappij. Daarom gebruiken we de methode ‘Kinderen en …hun sociale talenten’. Het is een methode, die beoogt de sociale competentie van kinderen te bevorderen. Sociale competentie is het vermogen om op een passende manier sociaal en emotioneel te functioneren.  Om je sociaal competent te kunnen gedragen, heb je kennis, vaardigheden en een juiste houding nodig. Kennis heeft te maken met ‘weten en kennen’. Vaardigheden hebben te maken met ‘doen en kunnen’, en houding heeft te maken met ‘willen en durven’. Bijvoorbeeld, je moet niet alleen weten wanneer en hoe je ‘sorry’ zegt, je moet het willen en durven zeggen en het vervolgens ook doen.

Sociaal competent gedrag bestaat uit een hele reeks gedragingen. Die reeks is in de methode onderverdeeld in acht categorieën:

Ervaringen delen

Jezelf presenteren

Aardig doen

Een keuze maken

Samen spelen en werken

Opkomen voor jezelf

Een taak uitvoeren

Omgaan met ruzie

Wij zijn enige jaren geleden gestart met deze methode. We merken dat dit niet altijd genoeg is. Graag willen we de kinderen wat meer meegeven. We geven naast de lessen uit onze methode ‘Kinderen en hun sociale talenten’ ook nog Rots en Water lessen.

Rots en Water is een trainingsprogramma boordevol fysieke oefeningen en spelvormen. Het is een methode om de eigen weerbaarheid te leren vergroten (geloven in je eigen kracht) en tegelijkertijd anderen respectvol tegemoet te treden. De elementen rots en water staan voor het zoeken naar een balans tussen de harde onwrikbare rotshouding en de beweeglijke, verbindende waterhouding. Alle groepen krijgen eens per maand een Rots en Waterles in het speellokaal. Door middel van werkbladen wordt in de klas nog eens dieper op de oefeningen en de gevoelens in gegaan. Ingevulde werkbladen gaan mee naar huis, zodat u er als ouder ook weet waar de kinderen mee aan de slag zijn geweest. Thema’s zijn o.a.: stevig staan, houding, grenzen aangeven, oogcontact. Rots en Water geeft meer weerbaarheid, zelfbeheersing, zelfkennis en ontspanning. Ook in het kader van burgerschap past de training Rots en Water heel goed in ons programma.

In de lessen staat telkens één categorie centraal. Elk schooljaar komen de categorieën voorbij, steeds aangepast aan de leeftijd. We werken ook met ZIEN. Met behulp van de resultaten op de ZIEN kunnen we de vorderingen van de kinderen in beeld brengen en eventueel de inhoud van de lessen aanpassen.

Zien! werkt systematisch en transparant, wanneer alle fasen van handelingsgericht
werken cyclisch worden doorlopen. Cyclisch werken met zien! komt terug in de
jaarcyclus. Soms zelfs meerdere malen. Het waarnemen, begrijpen, wegen, plannen,
handelen en evalueren is een manier van denken: je maakt af waar je aan begon en je
begint weer opnieuw. In elke fase kan Zien! helpen!

1. Waarnemen Lijsten
De leerkracht observeert in verschillende situaties, vult de
Zien!-observatielijst en eventuele aanvullingsbladen in. De
leerlingen (groep 5-8) vullen de digitale vragenlijsten in over het
leer- en leefklimaat en pesten (= monitor sociale veiligheid) en
de sociale vaardigheden en ouders vullen de oudervragenlijst in
als welkome aanvulling voor het gesprek met de leerkracht. 

2. Begrijpen
Profiel en indicatie-uitspraken
Het groeps- en leerlingprofiel wordt gegenereerd en indien van
toepassing indiceert Zien! een ondersteuningsbehoefte. De
indicatie-uitspraken helpen om tot een passende interventie te
komen. In de fase van begrijpen zijn we op zoek naar ‘grip op het

resultaat’. Op leerling- en groepsniveau leggen we relaties tus-
sen de zeven Zien!-dimensies en ontdekken verbanden tussen

welbevinden, betrokkenheid en de sociale vaardigheden. We
ontwikkelen inzicht in ruimtegevend en ruimtenemend gedrag,
egocontrole, egoveerkracht en empathie.

3. Wegen
Kiezen van interventies
Om in deze fase te komen tot een overwogen keuze uit de
beschikbare handelingsdoelen is het van belang dat de fase van
begrijpen goed doorlopen is. Met Zien! brengt de leerkracht
focus aan.

4. Plannen
Wat ga je doen?
De handelingssuggesties in Zien! gebruikt de leerkracht als
inspiratiebron om interventies te beschrijven. Daarnaast verwijst
Zien! naar veel methoden voor sociale vaardigheden.

5. Handelen
Aanpak

De leerkracht voert, na afstemming met de groep en/of de leer-
ling, het plan uit.

6. Evalueren
Terugblik
De leerkracht evalueert of de aanpak de groep of leerling
geholpen heeft, bijvoorbeeld door de vragenlijst nogmaals in te
(laten) vullen.